Η Υπερλιπιδαιμία αφορά καταστάσεις στις οποίες τα λιπίδια του αίματος (κυρίως εννοούμε την χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια) είναι πάνω από τα φυσιολογικά όρια.
Παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν υπερλιπιδαιμία είναι ο υποθυρεοειδισμός, το νεφρωσικό σύνδρομο, ο σακχαρώδης διαβήτης, λήψη φαρμάκων (στεροειδή, ρετινοϊκό οξύ, διουρητικά, μη ειδικοί β-ανταγωνιστές). Επίσης η υπερβολική λήψη λιπαρών τροφών, η κατάχρηση αλκοόλ και η παχυσαρκία συνδέονται άμεσα με την αύξηση των λιπιδίων του αίματος. Όμως σε αρκετές περιπτώσεις συνυπάρχει και κάποια γενετικά καθοριζόμενη διαταραχή του μεταβολισμού των λιπιδίων και η οποία ευθύνεται για την υπερλιπιδαιμία. Η ολική χοληστερόλη (ή χοληστερίνη) που μετράμε στο αίμα είναι το άθροισμα της «καλής» χοληστερίνης (HDL), της «κακής» χοληστερίνης (LDL) καθώς και τμήματος των τριγλυκεριδίων.

Παράγοντες Κινδύνου

Οι παράγοντες κινδύνου είναι :
Ηλικία: Άνδρας >45 ετών ή γυναίκα >55 ετών
Κάπνισμα
Θετικό οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου
Υπέρταση
Παχυσαρκία.
Κλινική εικόνα

Οι υπερλιπιδαιμίες δεν προκαλούν συμπτώματα. Σε ορισμένες συγγενείς μορφές με λίαν αυξημένα τα επίπεδα της χοληστερόλης εμφανίζονται από παθήσεις ηλικίας ξανθελάσματα στα βλέφαρα και στους τένοντες των χειρών.

Διάγνωση

Γίνεται με μία απλή εξέταση αίματος μετά από νηστεία 8 ωρών. Συνήθως ελέγχεται η χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια, η HDL και η LDL. Σημειώνεται ότι με βάση την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία σημείο αναφοράς είναι η LDL («κακή» χοληστερίνη) που οι ιδανικές τιμές της είναι :
<160 mg/dl για φυσιολογικά άτομα με κανένα ή μόνο ένα παράγοντα κινδύνου
<130 mg/dl για φυσιολογικά άτομα με 2 ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου
<100 mg/dl για στεφανιαίους αρρώστους (με ιστορικό στηθάγχης, εμφράγματος, by-pass και αγγειοπλαστικής)
Αντιμετώπιση

Η θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας  εξατομικεύεται με βάση το ιατρικό ιστορικό και τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις  και στοχεύει  όχι μόνο στην υπερλιπιδαιμία αλλά και στην αντιμετώπιση  των άλλων παραγόντων κινδύνου. Προτείνεται αρχικά υγιεινοδιαιτητική αγωγή που περιλαμβάνει απώλεια βάρους,  μείωση πρόσληψης λιπαρών ουσιών και αλκοόλ, αερόβια άσκηση και διακοπή του καπνίσματος. Σε περιπτώσεις που τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά, ενδείκνυνται η χρήση υπολιπιδαιμικών φαρμάκων, τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται σε μακροχρόνια βάση. Τέλος, σε σπάνιες περιπτώσεις συγγενούς δυσλιπιδαιμίας με λίαν αυξημένες τιμές χρησιμοποιείται η πλασμαφαίρεση καθώς και γονιδιακή θεραπεία σε εξειδικευμένα κέντρα.

Οι υπερλιπιδαιμίες και κυρίως η αύξηση της χοληστερόλης είναι ίσως η κυριότερη αιτία απόφραξης των στεφανιαίων αρτηριών και εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Μάλιστα σε σπάνιες συγγενείς μορφές υπερλιπιδαιμίας (με χοληστερόλη >500 mg/dl) έχουν περιγραφεί εμφράγματα σε άτομα εφηβικής ηλικίας. Επίσης η σοβαρή υπερτριγλυκεριδαιμία (>1000 mg/dl) μπορεί να οδηγήσει σε παγκρεατίτιδα.