Η προσέγγιση της υπέρτασης , η μελέτη των αιτίων και η αντιμετώπισή της στο παθολογικό ιατρείο Παπαθεοδώρου γίνεται πάντα με σκοπό την, κατά τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, σφαιρική ανάλυση του προβλήματος και την αποτελεσματική θεραπεία και βασικές μεθόδους:

-Την προσεκτική μελέτη του πλήρους ιατρικού ιστορικού για να διαπιστωθούν παράγοντες επιβαρυντικοί

-Την αξιολόγηση και εκτίμηση των αποτελεσμάτων των απαραίτητων εργαστηριακών ελέγχων.

-Την επιλογή κατάλληλης θεραπείας ανάλογα με τα ευρύματα των εξετάσεων, συμβουλές σχετικά με τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές συνήθειες που μπορούν να μειώσουν ή να εξαφανίσουν τα συμπτώματα και τον σχεδιασμό μαζί με τον ασθενή του κατάλληλου τρόπου διατροφής

-Την τακτική παρακολούθηση του ασθενούς , ώστε να διαπιστώνεται η αποτελεσματικότητα της θεραπείας και η καλή του πορεία

Η υπέρταση (HTN) ή υψηλή αρτηριακή πίεση, μερικές φορές αρτηριακή υπέρταση, είναι μία χρόνια πάθηση κατά την οποία η αρτηριακή πίεση στις αρτηρίες είναι αυξημένη. Αυτή η αύξηση της πίεσης κάνει την καρδιά να εργάζεται πιο εντατικά από το φυσιολογικό για να κυκλοφορεί το αίμα μέσω των αιμοφόρων αγγείων. Η αρτηριακή πίεση περιλαμβάνει δύο μετρήσεις, τη συστολική και τη διαστολική, που εξαρτώνται από το εάν ο καρδιακός μυς συστέλλεται (συστολή) ή χαλαρώνει μεταξύ των παλμών (διαστολή). Η φυσιολογική αρτηριακή πίεση σε κατάσταση ηρεμίας κυμαίνεται από 100 έως 140 mmHg συστολική (ανώτατη μέτρηση) και από 60 έως 90 mmHg διαστολική (κατώτατη μέτρηση). Υπάρχει υψηλή αρτηριακή πίεση εάν είναι μονίμως σε επίπεδα 140/90 mmHg ή παραπάνω.

Η υπέρταση ταξινομείται είτε ως πρωτογενής (ουσιαστική) υπέρταση είτε ως δευτεροπαθής υπέρταση. Περίπου το 90–95% των περιπτώσεων κατηγοριοποιούνται ως "πρωτογενής υπέρταση", που σημαίνει υψηλή αρτηριακή πίεση χωρίς προφανές υποκείμενο ιατρικό αίτιο. Άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν τα νεφρά, τις αρτηρίες, την καρδιά ή το ενδοκρινικό σύστημα προκαλούν το υπόλοιπο 5–10% των περιπτώσεων (δευτεροπαθής υπέρταση).

Η υπέρταση είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για το εγκεφαλικό, το έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακές προσβολές), την καρδιακή ανεπάρκεια, τα ανευρύσματα των αρτηριών (π.χ., ανεύρυσμα αορτής), την περιφερική αρτηριακή νόσο και είναι η αιτία της χρόνιας νεφρικής νόσου. Ακόμα και η μέτρια αύξηση της αρτηριακής πίεσης σχετίζεται με το μειωμένο προσδόκιμο ζωής. Οι αλλαγές στον τρόπο διατροφής και ζωής μπορούν να βελτιώσουν τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και να μειώσουν τον κίνδυνο των επιπλοκών που σχετίζονται με την υγεία. Ωστόσο, συχνά είναι απαραίτητη η λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε άτομα για τα οποία οι αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι αναποτελεσματικές ή ανεπαρκείς.

Στα άτομα 18 ετών και άνω, η υπέρταση ορίζεται ως η σταθερά υψηλότερη από την αποδεκτή φυσιολογική αξία (που σήμερα είναι 139 mmHg η συστολική, 89 mmHg η διαστολική.  Εάν οι μετρήσεις προέρχονται από 24ωρη παρακολούθηση σε κίνηση ή στο σπίτι, χρησιμοποιούνται χαμηλότερα όρια (135 mmHg για τη συστολική ή 85 mmHg για τη διαστολική).

Συμπτώματα υπέρτασης

Η υπέρταση σπάνια εμφανίζει συμπτώματα και η αναγνώρισή της συνήθως γίνεται μέσω προσυμπτωματικού ελέγχου ή όταν το άτομο αναζητά φροντίδα για κάποιο άσχετο πρόβλημα υγείας. Μερικά άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση αναφέρουν πονοκεφάλους (ειδικά στο πίσω μέρος του κεφαλιού και κατά τις πρωινές ώρες), καθώς και ζαλάδα, ίλιγγο, εμβοές (βόμβο ή σφύριγμα στα αυτιά), διαταραχές στην όραση ή λιποθυμικά επεισόδια.

Κατά την σωματική εξέταση μπορεί κανείς να υποπτευθεί υπέρταση όταν εντοπίζεται υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια κατά την εξέταση του οπτικού βυθού στο πίσω μέρος του ματιού με την χρήση οφθαλμοσκόπησης. Κλασικά, η σοβαρότητα των μεταβολών της υπερτασικής αμφιβληστροειδοπάθειας βαθμολογείται με Ι-ΙV, παρόλο που οι ηπιότεροι τύποι μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολίες στον μεταξύ τους διαχωρισμό. Τα ευρήματα της οφθαλμοσκόπησης μπορούν επίσης να υποδείξουν πόσο καιρό έχει υπάρξει ένα άτομο υπερτασικό.

Δευτεροπαθής υπέρταση

Μερικά επιπλέον σημάδια και συμπτώματα μπορούν να υποδείξουν δευτεροπαθή υπέρταση, η οποία είναι υπέρταση που οφείλεται σε αναγνωρίσιμο αίτιο όπως οι ασθένειες των νεφρών ή οι ενδοκρινολογικές ασθένειες. Για παράδειγμα, η παχυσαρκία στο θώρακα και την κοιλιά, η δυσανεξία στη γλυκόζη, το πανσεληνοειδές πρόσωπο, η εναπόθεση λίπους στο οπίσθιο τμήμα του λαιμού και οι ερυθροϊώδεις ραβδώσεις υποδεικνύουν σύνδρομο του Κούσινγκ. Οι ασθένειες του θυρεοειδούς και η ακρομεγαλία μπορούν επίσης να προκαλέσουν υπέρταση και έχουν χαρακτηριστικά συμπτώματα και σημάδια. Ένας κοιλιακός ήχος μπορεί να υποδεικνύει στένωση νεφρικής αρτηρίας (στένωση των αρτηριών που τροφοδοτούν τα νεφρά). Η αυξημένη αρτηριακή πίεση στα πόδια ή οι καθυστερημένοι ή απόντες παλμοί της μηριαίας αρτηρίας μπορεί να υποδεικνύουν στένωση του ισθμού της αορτής (στένωση της αορτής σχεδόν αμέσως μετά την καρδιά). Η υπέρταση που ποικίλει σε μεγάλο βαθμό με πονοκεφάλους, αίσθημα παλμών, ωχρότητα και εφίδρωση θα πρέπει να προκαλεί υποψίες φαιοχρωμοκυττώματος.

Αιτίες υπέρτασης

Η αρτηριακή υπέρταση είναι ο σημαντικότερα προβλέψιμος παράγοντας κινδύνου πρόωρου θανάτου σε όλο τον κόσμο. Αυξάνει τον κίνδυνο για ισχαιμική καρδιοπάθεια εγκεφαλικά επεισόδια, περιφερική αγγειακή νόσο, και άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται: καρδιακή ανεπάρκεια, αορτικό ανεύρυσμα, διάχυτη αθηροσκλήρωση και πνευμονική εμβολή. Η αρτηριακή υπέρταση είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για γνωστικές διαταραχές, άνοια και χρόνια νεφρική νόσο. Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν: Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια, Υπερτασική νεφροπάθεια

Η πρωτογενής (ιδιοπαθής) αρτηριακή υπέρταση είναι η πιο συχνή μορφή υπέρτασης και αντιπροσωπεύει το 90-95% όλων των περιπτώσεων υπέρτασης. Σε όλες σχεδόν τις σύγχρονες κοινωνίες, η πίεση του αίματος αυξάνεται με τη γήρανση και υπάρχει σημαντικός κίνδυνος να γίνει κανείς υπερτασικός σε μεγαλύτερη ηλικία. Η υπέρταση είναι αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης γονιδίων και περιβαλλοντικών παραγόντων. Έχουν εντοπιστεί πολλά κοινά γονίδια με μικρές επιπτώσεις στην αρτηριακή πίεση, καθώς και ορισμένα σπάνια γονίδια με σοβαρές επιπτώσεις στην αρτηριακή πίεση όμως, η γενετική βάση της υπέρτασης δεν έχει γίνει δεόντως κατανοητή. Διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση. Παράγοντες που συνδέονται άμεσα με τον τρόπο ζωής και μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση της αρτηριακής πίεσης περιλαμβάνουν τη μειωμένη πρόσληψη αλατιού, την αυξημένη κατανάλωση φρούτων και προϊόντων με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος . Άσκηση, απώλεια βάρους και μειωμένη πρόσληψη αλκοόλης βοηθούν επίσης στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Ο πιθανός ρόλος άλλων παραγόντων όπως άγχος, κατανάλωση καφεΐνης και ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι λιγότερο σαφής. Η αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία είναι κοινή στην παχυσαρκία και είναι ένα στοιχείο του σύνδρομο Χ, πιστεύεται επίσης ότι συμβάλλει στην αρτηριακή υπέρταση. Πρόσφατες μελέτες ενοχοποιούν παράγοντες της πρώιμης παιδικής ηλικίας (για παράδειγμα, το χαμηλό βάρος γέννησης, το κάπνισμα της μητέρας και την έλλειψη θηλασμού) ως παράγοντες κινδύνου για την ιδιοπαθή αρτηριακή υπέρταση στους ενήλικες. Ωστόσο, οι μηχανισμοί που συνδέουν την έκθεση σε αυτούς τους παράγοντες με την εκδήλωση υπέρτασης στους ενήλικες παραμένουν αδιευκρίνιστοι.

Δευτερογενής υπέρταση

Η δευτερογενής αρτηριακή υπέρταση αποδίδεται σε ένα αναγνωρίσιμο αίτιο: η πιο κοινή δευτερεύουσα αιτία αρτηριακής υπέρτασης είναι η νεφρική νόσος. Η υπέρταση μπορεί επίσης να προκληθεί από ενδοκρινικές διαταραχές όπως σύνδρομο Cushing, υπερθυρεοειδισμός, υποθυρεοειδισμός, μεγαλακρία, σύνδρομο Cronn ή υπεραλδοστερονισμός, υπερπαραθυρεοειδισμός και φαιοχρωμοκύττωμα. Ανάμεσα στις αιτίες της δευτερογενούς αρτηριακής υπέρτασης συγκαταλέγονται: παχυσαρκία, υπνική άπνοια, εγκυμοσύνη, στένωση του ισθμού της αορτής, υπερβολική κατανάλωση γλυκόριζας και ορισμένα φάρμακα που χορηγούνται με ιατρική συνταγή, τα φυτικά φαρμακευτικά προϊόντα και τα παράνομα ναρκωτικά.

Η διαχείριση και θεραπεία της υπέρτασης συνδυάζει αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής καθώς και κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή αν χρειάζεται, με παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της αγωγής αυτής ώστε ανάλογα με την πορεία του ασθενούς να προσαρμόζεται αναλόγως.